Lão hóa và sức khỏe não bộ

Cập nhật sức khỏe cộng đồng RCAHD
Ấn phẩm của Roanoke City & Alleghany Health Districts

Ngay từ khi chúng ta được sinh ra, bộ não của chúng ta liên tục thay đổi. Ở thời kỳ trẻ sơ sinh và thanh thiếu niên, mạng lưới thần kinh trong não chúng ta trải qua giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ. Những mạng lưới não này rất cần thiết - chúng giúp chúng ta học tập, suy nghĩ, ghi nhớ và sắp xếp trí nhớ. Khi chúng ta già đi và học hỏi, chúng ta có vốn từ vựng lớn hơn và kiến thức sâu rộng hơn từ những kinh nghiệm tích lũy được. Tuy nhiên, khi chúng ta được 30-40 tuổi, não của chúng ta thường bắt đầu teo lại ở nhiều vị trí khác nhau và chúng ta có thể gặp nhiều khó khăn hơn trong việc tìm từ, nhớ tên, thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc hoặc chú ý.

Chúng ta đã biết rằng não bộ vẫn duy trì khả năng thay đổi và thích nghi để khi chúng ta già đi, chúng ta có thể xử lý những thách thức và nhiệm vụ mới. Cũng giống như việc chúng ta chăm sóc trái tim để sống lâu nhất có thể, chúng ta cần chăm sóc não bộ để có sức khỏe nhận thức tốt. Trong khi sức khỏe não bộ có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi liên quan đến tuổi tác, những nguyên nhân gây ra thay đổi khác có thể bao gồm chấn thương như đột quỵ hoặc chấn thương sọ não; rối loạn tâm trạng như trầm cảm hoặc rối loạn sử dụng chất gây nghiện; và các bệnh như Alzheimer và chứng mất trí liên quan, một số trong đó có yếu tố di truyền.

Bệnh mất trí

Mất trí nhớ là thuật ngữ chung dùng để chỉ tình trạng mất chức năng nhận thức—trí nhớ, suy nghĩ và lý luận—nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Bệnh mất trí không phải là một căn bệnh cụ thể mà là thuật ngữ chung mô tả một loạt các triệu chứng. Đây không phải là một phần của quá trình lão hóa thông thường mà là do tổn thương não do bệnh tật hoặc chấn thương. Bệnh Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng mất trí nhớ. Các nguyên nhân khác bao gồm chứng mất trí do mạch máu, chứng mất trí do thể Lewy và chứng mất trí trán thái dương.

Các cách bảo vệ não của bạn

Mặc dù chúng ta không thể kiểm soát gen của mình, nhưng có nhiều yếu tố về môi trường và lối sống mà chúng ta có thể kiểm soát để giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.

  • Phòng ngừa hoặc kiểm soát huyết áp cao ở độ tuổi trung niên từ 40đến 60sẽ có lợi cho cả tim và não của chúng ta.
  • Hoạt động thể chất (người lớn được khuyến cáo nên đi bộ hoặc tham gia các hoạt động thể chất khác ít nhất 2-3 giờ mỗi tuần) cũng có lợi cho tim và não của chúng ta.
  • Tham gia các chương trình hướng dẫn mọi người cách di chuyển an toàn hơn và giúp ngăn ngừa té ngã, một nguyên nhân phổ biến gây ra chấn thương nghiêm trọng, bao gồm chấn thương não.
  • Cải thiện các kỹ năng cụ thể dường như giúp duy trì sức khỏe nhận thức ở người lớn tuổi. Mặc dù bằng chứng hiện tại không ủng hộ tuyên bố rằng chơi một số trò chơi trên máy tính hoặc trực tuyến có thể cải thiện trí nhớ và suy nghĩ của bạn, nghiên cứu hỗ trợ rằng một số hoạt động như âm nhạc, khiêu vũ, viết sáng tạo hoặc học các kỹ năng mới như chần bông hoặc nhiếp ảnh có thể cải thiện sức khỏe nhận thức.
  • Và một trong những điều quan trọng nhất: Duy trì kết nối.

Duy trì kết nối với các hoạt động xã hội

Dữ liệu từ các nghiên cứu với hơn 7,000 người tham gia ở độ tuổi 65 trở lên đã xác định rằng hoạt động giao lưu xã hội, chẳng hạn như thăm gia đình hoặc làm công tác tình nguyện, có liên quan đến sức khỏe nhận thức tốt hơn. Để củng cố các mối quan hệ xã hội, hãy cân nhắc đến việc làm tình nguyện hoặc tham gia một nhóm tập trung vào hoạt động mà bạn thích, chẳng hạn như đi bộ.

Chăm sóc bản thân và những người thân yêu của bạn


Nếu bạn lo lắng về sức khỏe nhận thức của bản thân hoặc nghi ngờ người thân của bạn có thể bị ảnh hưởng, hãy tìm hiểu về những thay đổi bình thường khi lão hóa và những thay đổi cho thấy cần phải kiểm tra:

  • Yêu cầu người thân của bạn đi kiểm tra sức khỏe toàn diện. Nếu họ có Medicare, hãy yêu cầu chuyên gia chăm sóc sức khỏe của họ thực hiện kỳ kiểm tra sức khỏe thường niên Medicare bao gồm các xét nghiệm như phát hiện suy giảm nhận thức.
  • Tìm hiểu cách mất thính lực có thể ảnh hưởng đến mất trí nhớ.
  • Ưu tiên hoàn thiện kế hoạch pháp lý, tài chính và chăm sóc trước, bao gồm các tài liệu lập kế hoạch cần thiết.
  • Nếu bạn là người chăm sóc, việc chăm sóc bản thân là một trong những bước quan trọng nhất bạn có thể thực hiện.

Khi nhu cầu chăm sóc của bạn được đáp ứng, người thân yêu của bạn cũng sẽ được hưởng lợi. Người đang trải qua những thay đổi về nhận thức, người chăm sóc và những người bạn đồng hành khác trong hành trình này sẽ cần thông tin, sự hỗ trợ và hướng dẫn trong suốt quá trình. Hãy liên hệ với Cơ quan Lão hóa Khu vực địa phương của bạn, Hiệp hội Alzheimer hoặc truy cập Trung tâm Giải pháp Chăm sóc Gia đình Virginia tại vf.virginianavigator.org để tìm nguồn lực.

Nguồn:
https://www.nia.nih.gov/health/brain-health/how-aging-brain-affects-thinking 
https://www.vdh.virginia.gov/content/uploads/sites/156/2023/01/Dementia-Road-Map-GuideHyperlinks2FINAL.pdf 
https://www.cdc.gov/falls/prevent/index.html
https://www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/hearing-aids-slow-cognitive-decline-people-high-risk