Bệnh đậu mùa

Bệnh đậu mùa là gì?

Bệnh đậu mùa là một căn bệnh nghiêm trọng, dễ lây lan và đôi khi gây tử vong do virus đậu mùa gây ra. Bệnh đậu mùa đã bùng phát trong hàng ngàn năm, nhưng căn bệnh này đã được xóa sổ khỏi thế giới sau chiến dịch tiêm chủng thành công. Người mắc bệnh đậu mùa thường bị sốt và phát ban trên da. Mặc dù hầu hết những người mắc bệnh đậu mùa đều hồi phục, nhưng cứ mười người mắc bệnh này thì có khoảng ba người tử vong.

Ai mắc bệnh đậu mùa?

Trường hợp đậu mùa cuối cùng ở Hoa Kỳ là vào năm 1949. Trường hợp tử vong tự nhiên cuối cùng trên thế giới xảy ra ở Somalia vào năm 1977. Đại hội đồng Y tế Thế giới tuyên bố bệnh đậu mùa đã được xóa sổ vào 1980.

Ngoại trừ các kho dự trữ trong phòng thí nghiệm, virus đậu mùa gây bệnh đậu mùa đã bị loại bỏ. Do lo ngại rằng virus đậu mùa có thể được sử dụng như một tác nhân khủng bố sinh học, ngay cả một trường hợp đậu mùa được xác nhận cũng sẽ gây ra tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế.

Bệnh đậu mùa lây lan như thế nào?

Trước khi bệnh đậu mùa được xóa sổ, bệnh này chủ yếu lây lan qua tiếp xúc trực tiếp và kéo dài giữa người với người. Virus có thể lây lan qua các vật liệu hoặc đồ vật bị nhiễm vảy đậu mùa như quần áo và khăn trải giường. Bệnh nhân đậu mùa có khả năng lây nhiễm từ khi họ phát triển các vết loét ở cổ họng hoặc miệng cho đến khi lớp vảy cuối cùng bong ra.

Triệu chứng của bệnh đậu mùa là gì?

Người mắc bệnh đậu mùa phải trải qua nhiều giai đoạn tiến triển của bệnh. Mỗi giai đoạn có những dấu hiệu và triệu chứng riêng. Các triệu chứng đầu tiên bao gồm sốt cao, khó chịu (cảm thấy không khỏe), đau đầu và đau nhức cơ thể, đôi khi nôn mửa. Khi các triệu chứng xuất hiện, mọi người thường quá ốm để có thể tiếp tục các hoạt động bình thường. Hai đến bốn ngày sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, phát ban sẽ xuất hiện. Phát ban bắt đầu ở lưỡi và trong miệng, lan ra mặt, cánh tay và chân (bao gồm cả bàn tay và bàn chân) và lan ra các bộ phận còn lại của cơ thể trong vòng 24 giờ. Ban đầu, phát ban trông giống như những cục u nổi lên, sau đó chứa đầy dịch đặc và thường có vết lõm ở giữa. Trong vòng năm đến mười ngày, các nốt mụn sẽ trở nên nhô cao, tròn, cứng và chứa đầy mủ (gọi là mụn mủ). Trong vòng hai tuần, mụn mủ sẽ hình thành lớp vảy và đóng thành vảy. Vào tuần thứ ba của bệnh phát ban, vảy sẽ bong ra, để lại sẹo rỗ. Người mắc bệnh đậu mùa sẽ không còn khả năng lây nhiễm sau khi tất cả các vảy đã bong ra.

Triệu chứng xuất hiện sau bao lâu kể từ khi tiếp xúc?

Các triệu chứng có thể xuất hiện từ 7–19 ngày sau khi tiếp xúc nhưng thường xuất hiện trong vòng 10–14 ngày.

Bệnh đậu mùa được chẩn đoán như thế nào?

Bệnh đậu mùa được nghi ngờ dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân. Bệnh có thể được chẩn đoán chính xác bằng xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm tổn thương. Việc chẩn đoán bệnh đậu mùa được thực hiện tại các phòng xét nghiệm chuyên khoa, nơi các biện pháp an toàn được áp dụng để bảo vệ những người làm việc trong phòng xét nghiệm.

Phương pháp điều trị bệnh đậu mùa là gì?

Mặc dù một số loại thuốc kháng vi-rút có thể giúp điều trị bệnh đậu mùa, nhưng chưa có phương pháp điều trị bệnh đậu mùa nào được thử nghiệm trên những người mắc bệnh và chứng minh là có hiệu quả.

Những người tiếp xúc với người bị bệnh đậu mùa có cần phải xét nghiệm và điều trị không?

Những người tiếp xúc với người mắc bệnh đậu mùa nên tiêm vắc-xin phòng bệnh đậu mùa. Tiêm vắc-xin trong vòng ba ngày sau khi tiếp xúc có thể ngăn ngừa hoặc làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh đậu mùa ở hầu hết mọi người. Tiêm vắc-xin trong vòng bốn đến bảy ngày sau khi tiếp xúc có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh và làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tiêm vắc-xin không ngăn ngừa được bệnh đậu mùa ở những bệnh nhân đã bị phát ban. Những người tiếp xúc có triệu chứng bệnh đậu mùa cần được nhân viên y tế đánh giá ngay lập tức và xét nghiệm bệnh đậu mùa.

Làm thế nào để phòng ngừa bệnh đậu mùa?

Có vắc-xin giúp bảo vệ con người khỏi bệnh đậu mùa. Hiện nay, vắc-xin phòng bệnh đậu mùa không được khuyến khích tiêm cho công chúng vì bệnh đậu mùa đã bị xóa sổ. Nếu có dịch đậu mùa bùng phát, các quan chức y tế sẽ sử dụng vắc-xin đậu mùa để kiểm soát.

Bệnh đậu mùa có thể được sử dụng cho mục đích khủng bố sinh học không?

Mặc dù bệnh đậu mùa đã được xóa sổ, nhưng virus đậu mùa vẫn có khả năng được sử dụng trong một cuộc tấn công sinh học. Nếu có dịch đậu mùa bùng phát, các quan chức y tế sẽ sử dụng vắc-xin đậu mùa để kiểm soát.

Tôi có thể tìm hiểu thêm thông tin về bệnh đậu mùa ở đâu?

• Nếu bạn có thắc mắc về bệnh đậu mùa, hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
• Liên hệ với sở y tế địa phương. Bạn có thể tìm sở y tế địa phương của mình tại vdh.virginia.gov/health-department-locator/.
• Truy cập trang web của CDC về bệnh đậu mùa tại cdc.gov/smallpox/vaccines/ để biết thêm thông tin.

Thông tin cho các chuyên gia y tế

Bệnh đậu mùa: Tổng quan cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe (Cập nhật tháng 8 2023)

Tóm tắt hai trang về: Sinh vật, Báo cáo, Liều lượng lây nhiễm, Xảy ra, Nguồn dự trữ tự nhiên, Đường lây nhiễm, Khả năng lây truyền, Tỷ lệ tử vong, Yếu tố rủi ro, Thời gian ủ bệnh, Biểu hiện lâm sàng, Chẩn đoán phân biệt, Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm/Thu thập mẫu, Điều trị, Vắc-xin

Vaccinia: Tổng quan dành cho Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe  (Cập nhật tháng 6 2023)

Tóm tắt hai trang về: Sinh vật, Lây truyền, Khả năng lây truyền, Yếu tố rủi ro, Mang thai

Thông tin về Vắc-xin đậu mùa

Tờ thông tin về vắc-xin đậu mùa

Cơ bản về vắc-xin đậu mùa của CDC

Bài thuyết trình: Tổng quan về vắc-xin phòng bệnh đậu mùa