Sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là căn bệnh do một trong bốn loại virus sốt xuất huyết có họ hàng gần gây ra. Virus này được truyền sang người qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh. Ở Tây bán cầu, muỗi Aedes aegypti là vật trung gian truyền bệnh hoặc vật trung gian truyền virus sốt xuất huyết quan trọng nhất.

Ai có thể mắc bệnh sốt xuất huyết?

Sốt xuất huyết lây truyền sang người qua vết cắn của muỗi sốt vàng da hoặc muỗi vằn châu Á, thường được tìm thấy ở các vùng nhiệt đới và ôn đới trên khắp thế giới.

Bệnh sốt xuất huyết lây lan như thế nào?

Để quá trình lây truyền xảy ra, muỗi phải hút máu người trong khoảng thời gian 5ngày khi lượng lớn vi-rút lưu hành trong máu của người đó; khoảng thời gian này thường bắt đầu trước khi người đó phát triển các triệu chứng bệnh. Một số người không có triệu chứng đáng kể nhưng vẫn có thể lây nhiễm cho muỗi. Khi virus xâm nhập vào muỗi, virus sẽ cần thêm 8–12 ngày ủ bệnh trước khi có thể lây truyền sang người khác qua vết muỗi đốt. Muỗi vẫn bị nhiễm bệnh trong suốt quãng đời còn lại, có thể là vài ngày hoặc vài tuần. Trong một số ít trường hợp, sốt xuất huyết có thể lây truyền qua việc ghép tạng hoặc truyền máu từ người hiến tặng bị nhiễm bệnh, và có bằng chứng cho thấy bệnh lây truyền từ bà mẹ mang thai bị nhiễm bệnh sang thai nhi. Nhưng trong phần lớn các trường hợp nhiễm trùng, nguyên nhân chính là do muỗi đốt.

Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết là gì?

Triệu chứng chính của bệnh sốt xuất huyết là sốt kèm theo đau đầu, đau sau mắt, đau khớp, đau cơ và/hoặc xương, phát ban, chảy máu nhẹ ở mũi hoặc nướu răng và dễ bị bầm tím. Khoảng 1 ở 20 bệnh nhân mắc sốt xuất huyết tiến triển thành bệnh nặng, đe dọa tính mạng được gọi là sốt xuất huyết nặng.  Sốt xuất huyết nặng có thể bắt đầu 1 đến 2 ngày sau khi hết sốt. Sốt xuất huyết nặng có thể kèm theo đau hoặc nhạy cảm ở dạ dày, nôn liên tục (có thể có máu), chảy máu mũi hoặc nướu răng và có máu trong phân.

Triệu chứng xuất hiện sau bao lâu kể từ khi tiếp xúc?

Các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết thường bắt đầu 5–7 ngày sau khi bị muỗi truyền bệnh đốt và thường kéo dài từ 2–9 ngày.

Bệnh sốt xuất huyết được chẩn đoán như thế nào?

Bệnh sốt xuất huyết có thể được chẩn đoán bằng cách xét nghiệm toàn bộ mẫu máu bằng RT-PCR để phân lập vi-rút (phát hiện RNA của vi-rút). Xét nghiệm này đáng tin cậy và có thể phát hiện vi-rút trong vòng hai đến bảy ngày sau khi phát bệnh. Sau bảy ngày phát bệnh, có thể sử dụng xét nghiệm huyết thanh để đo phản ứng kháng thể với sốt xuất huyết.

Phương pháp điều trị bệnh sốt xuất huyết là gì?

Người bị sốt xuất huyết nên đi khám bác sĩ để được chăm sóc. Không có thuốc đặc hiệu nào để điều trị bệnh sốt xuất huyết ngoài việc chăm sóc hỗ trợ. Những người nghĩ rằng mình bị sốt xuất huyết chỉ nên sử dụng thuốc giảm đau có chứa acetaminophen. Do nguy cơ chảy máu trong quá trình nhiễm sốt xuất huyết, nên tránh dùng Ibuprofen, Naproxen, aspirin hoặc các thuốc có chứa aspirin. Ngoài ra, bạn cũng nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước để tránh mất nước và tránh bị muỗi đốt khi đang sốt.

Những người tiếp xúc với người bị sốt xuất huyết có cần phải xét nghiệm và điều trị không?

Những người tiếp xúc với người mắc bệnh sốt xuất huyết nên được xét nghiệm nếu họ có các triệu chứng tương tự và có tiền sử đi du lịch hoặc tiếp xúc với muỗi. Sốt xuất huyết không lây truyền trực tiếp từ người sang người, nhưng người bị nhiễm bệnh có thể truyền vi-rút cho muỗi, có khả năng lây nhiễm cho người khác.

Làm thế nào để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết?

Phòng ngừa muỗi đốt là biện pháp bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh sốt xuất huyết:

• Sử dụng thuốc chống côn trùng có chứa DEET, picaridin, IR3535 hoặc tinh dầu khuynh diệp chanh trên vùng da hở và/hoặc quần áo. Thuốc xua đuổi/thuốc trừ sâu permethrin có thể được sử dụng trên quần áo để bảo vệ qua nhiều lần giặt. Luôn làm theo hướng dẫn trên bao bì.
• Mặc áo dài tay và quần dài khi thời tiết cho phép.
• Lắp lưới an toàn, nguyên vẹn cho cửa sổ và cửa ra vào để ngăn muỗi vào.
• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi xung quanh nhà bằng cách đổ hết nước đọng trong chậu hoa, xô, thùng và các vật chứa khác. Khoan lỗ trên xích đu lốp xe để nước có thể thoát ra ngoài. Đổ hết nước trong bể bơi trẻ em và cất nằm nghiêng sau khi sử dụng.

Tôi có thể tìm hiểu thêm thông tin về bệnh sốt xuất huyết ở đâu?

• Nếu bạn có lo ngại về bệnh sốt xuất huyết, hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
• Gọi tới sở y tế địa phương. Bạn có thể tìm thấy sở y tế địa phương của bạn tại vdh.virginia.gov/health-department-locator/
• Truy cập trang Sốt xuất huyết của CDC tại cdc.gov/dengue/ để biết thêm thông tin.