Perfluorooctane Sulfonate (PFOS) là gì?
PFOS là một phần của nhóm hóa chất lớn hơn được gọi là chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS). Những hóa chất này có những đặc tính độc đáo khiến chúng hữu ích trong nhiều ngành công nghiệp, sản phẩm thương mại và sản phẩm cá nhân. PFOS rất ổn định trong môi trường và khó phân hủy. PFOS cũng dễ dàng di chuyển qua nước ngầm. PFOS đặc biệt đáng lo ngại vì nó có thể tích tụ trong chuỗi thức ăn của hệ thống thủy sinh và có thể dẫn đến nồng độ cao trong các loài cá săn mồi mà cần thủ tiêu thụ. PFOS đã bị loại bỏ khỏi việc sử dụng tại Hoa Kỳ vào 2002, nhưng vì nó không bị phân hủy nên vẫn còn tồn tại trong nước, không khí và đất. Tuy nhiên, mức độ PFOS trong cơ thể con người đã giảm hơn 85% kể từ khi ngừng sản xuất và sử dụng.
Tôi có thể tiếp xúc với PFOS bằng cách nào?
Trước khi bị ngừng sản xuất, PFOS đã được sử dụng trong bọt chữa cháy, nhiều ngành công nghiệp và trong nhiều sản phẩm tiêu dùng khác nhau. Nó được sử dụng trong bao bì thực phẩm, quần áo, đồ bọc và thảm vì có khả năng làm cho vật liệu chống nước, dầu và vết bẩn. Hiện nay, khi PFOS đã không còn được sử dụng nữa, con người chủ yếu tiếp xúc với chất này thông qua thực phẩm và nước bị ô nhiễm. PFOS có thể được tìm thấy trong không khí, nước và đất do thải ra từ các nhà máy sản xuất và sử dụng hóa chất này, bao gồm cả nước thải từ bọt chữa cháy và nước có chứa PFOS từ các nhà máy xử lý nước thải. Vì nhiều chất thải này làm ô nhiễm nước mặt nên PFOS có thể được tìm thấy trong một số loài cá ở một số tuyến đường thủy. Ăn quá nhiều cá bị nhiễm độc có thể làm tăng nguy cơ phơi nhiễm PFOS. PFOS cũng có thể di chuyển vào nước ngầm, do đó các cộng đồng gần nhà máy hoặc sân bay từng sử dụng PFOS trước đây cũng có thể có mức PFOS cao hơn trong nước uống của họ.
PFOS có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tôi như thế nào?
Bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa việc tăng phơi nhiễm với PFOS và tăng cholesterol hoặc thay đổi trong các enzym gan. Việc tiếp xúc cũng có thể làm giảm phản ứng với một số loại vắc-xin. Nó có thể gây ra tình trạng tăng huyết áp do thai kỳ (huyết áp cao) và tiền sản giật, cũng như làm giảm cân nặng khi sinh.
PFOS có khả năng gây ung thư như thế nào?
Các nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng PFOS có thể gây ung thư gan, tuyến tụy, tinh hoàn và tuyến giáp. Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn chưa chứng minh rõ ràng liệu PFOS có gây ung thư ở người hay không.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại PFOS là chất có khả năng gây ung thư cho con người. Trong đánh giá độc tính đối với sức khỏe con người của PFOS, EPA đã xác định rằng chất này “có khả năng gây ung thư cho con người”.
Làm thế nào tôi có thể giảm thiểu tiếp xúc với PFOS?
Thực hiện theo khuyến cáo về tiêu thụ cá để giảm thiểu tiếp xúc với PFOS. Những người có giếng nước riêng nên cân nhắc việc kiểm tra PFOS trong nước giếng, đặc biệt nếu họ sống gần khu vực được biết là bị ô nhiễm PFOS, sân bay, căn cứ quân sự hoặc khu công nghiệp. PFOS thường không được đưa vào xét nghiệm nước giếng nên hầu hết các giếng đều không được xét nghiệm PFOS.
Chính phủ liên bang đã đưa ra khuyến nghị nào để bảo vệ sức khỏe con người chưa?
Vào 2024, EPA đã công bố mức chất gây ô nhiễm tối đa mới (MCL) là 4 phần nghìn tỷ đối với PFOS trong nước uống. MCL cho biết lượng PFOS có thể có trong nước mà vẫn được coi là an toàn.
Tôi có thể tìm thêm thông tin về PFOS ở đâu?
Trang web ATSDR: https://www.atsdr.cdc.gov/pfas/index.html lần truy cập cuối cùng vào tháng 6 2025
Bản thông tin kỹ thuật của EPA về PFOS: ffrrofactsheet_contaminants_pfos_pfoa_11-20-17_508_0.pdf được truy cập lần cuối vào tháng 6 2025
Tờ thông tin này được thực hiện nhờ thỏa thuận hợp tác [chương trình # CDC-RFA-TS-23-0001] từ Cơ quan Đăng ký Chất độc và Bệnh tật (ATSDR). Nội dung của tờ thông tin này hoàn toàn do Sở Y tế Virginia, chương trình độc chất học, chịu trách nhiệm và không nhất thiết đại diện cho quan điểm chính thức của ATSDR hoặc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ.